Handreikingen lvb voor de strafrechtketen

Een van de doelen van het lectoraat is altijd geweest om kennis uit verschillende werkvelden samen te brengen. In het verleden zijn er verschillende onderzoeken verricht naar mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) in de strafrechtsketen. De publicaties over deze studies waren echter vaak niet gericht op de professionals in het werkveld en boden doorgaans maar weinig concrete handvatten voor het handelen van deze professionals. 

In de gehandicaptensector is ruime kennis aanwezig over de omgang met mensen met een lvb. Deze kennis vindt echter maar mondjesmaat zijn weg naar de strafrechtsketen. In het buitenland waren al eerder verschillende praktische handreikingen voor de professional in de strafrechtketen ontwikkeld over de omgang met delinquenten met een lvb. Deze zijn echter niet een op een te vertalen naar de Nederlandse praktijk, maar leidden wel tot het idee om een serie handreikingen voor de Nederlandse praktijk te ontwikkelen.

In 2015 werd, in samenwerking met Penitentiaire Inrichting (PI) Leeuwarden, begonnen met een handreiking lvb voor het gevangeniswezen met daarin kennis en handvatten voor de herkenning van een licht verstandelijke beperking en voor het bieden van passende hulp en ondersteuning. 

Bij deze handreiking en alle volgende handreikingen werd steeds een aantal stappen doorlopen

  1. Allereerst werden de tot dan toe gevonden buitenlandse handreikingen bestudeerd om te kijken op welke manier deze zijn opgebouwd en welke kennis deze bieden, welke informatie bruikbaar is in de Nederlandse context en waar aanpassingen zouden nodig zijn.
  2. Binnen het betreffende werkvelden werd, met behulp van een klankbordgroep, in kaart gebracht waar de kennisbehoefte ligt. Welke achtergrond informatie heeft de professional nodig in de omgang met mensen met een lvb en op welke gebieden is er behoefte aan praktische handreikingen?
  3. Op basis van de bestaande kennis over de omgang met mensen met een lvb en de kennisbehoefte van de professionals werd een aanzet geformuleerd voor de inhoud van de handreiking voor het betreffende werkveld. Waar nodig werden interviews gehouden met professionals uit het betreffende werkveld met affiniteit met de doelgroep lvb om adviezen en valkuilen op te halen, aan te scherpen of te illustreren met praktijkvoorbeelden. Deze aanzet werd voorgelegd aan twee soorten adviseurs: aan experts op het gebied van lvb en aan de klankbordgroep.
  4. Aan de hand van de feedback van bovengenoemde adviseur werd de definitieve inhoud van de handreiking vastgesteld. Deze werd vervolgens nog een laatste keer voorgelegd aan de klankbordgroep voor finetuning van inhoud en vorm.

In 2017 werd, in samenwerking met de politie Zeeland/West Brabant en studenten van de duale opleiding Toegepaste Psychologie voor de politie, een handreiking geschreven voor de politie. In de jaren die volgenden zijn handreikingen geschreven voor de reclassering (jeugd en volwassenen), slachtofferhulp en jeugdadvocaten. In 2020 zijn handreikingen lvb voor de Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI), kinderrechters, rechters en advocaten in het volwassen strafrecht en handreikingen voor het Openbaar Ministerie (OM) (jeugd en volwassenen) opgeleverd*. Daarmee is de reeks compleet.

*De handreikingen voor de magistratuur en advocatuur zijn gefinancierd door het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

Bevorderen normale ontwikkeling